در اوایل دهه ۲۰۰۰، استودیوهای بزرگ هالیوود با چالشی بی‌سابقه روبه‌رو شدند: ظهور پلتفرم‌های استریمینگ. شرکت‌هایی مانند نیکلودئون، پیکسار و دیزنی که تا آن زمان بر بازار سینما و تلویزیون تسلط داشتند، ناگهان با رقابتی جدید از سوی نتفلیکس و آمازون روبه‌رو شدند. این تغییرات نه تنها به‌طور چشمگیری نحوه تولید و توزیع محتوای سرگرمی را دگرگون کرد، بلکه فشارهای اقتصادی ناشی از هزینه‌های بالا، نیاز به نوآوری مداوم و تغییر رفتار مخاطبان را برای این استودیوها افزایش داد. یکی از بزرگ‌ترین نمونه‌ها، دیزنی است که همزمان با حفظ موقعیت تاریخی‌اش در سینما و انیمیشن، وارد عرصه جدید استریمینگ شد و تصمیم گرفت با پلتفرم‌هایی مانند Disney+ رقابت کند. اما چگونه یک شرکت قدیمی با چنین وسعتی در دنیای جدید رقابت کند و در عین حال سودآوری خود را حفظ کند؟
در یک دهه اخیر، صنعت جهانی رسانه و سرگرمی شاهد تحولات بنیادینی بوده است؛ از دگرگونی در شیوه مصرف محتوا توسط مخاطبان گرفته تا رقابت فزاینده در بازار خدمات پخش مستقیم (Streaming) تا فشارهای اقتصادی ناشی از نوسانات کلان بازار. در این شرایط، پرسش کلیدی این است که: «چگونه شرکت‌هایی با ساختار پیچیده مانند دیزنی می‌توانند همزمان با مدیریت فشارهای هزینه‌ای، در حوزه‌های متعدد (از پارک‌های تفریحی تا استریم) بازده مالی قابل قبولی حفظ کنند؟»
شرکت والت دیزنی، به‌عنوان بازیگر مهم در این اکوسیستم، در سال مالی ۲۰۲۴ در تلاقی چند بحران قرار گرفت: افت در تبلیغات سنتی، هزینه‌های بالای تولید، زیان انباشته در پلتفرم‌های DTC، و فشار فزاینده رقبا. با این حال، این شرکت با بازسازی ساختار مالی، کاهش هزینه‌های غیرضروری، و تمرکز بر سودآوری در خدمات دیجیتال، تلاش کرد تا تعادل جدیدی میان رشد و پایداری مالی ایجاد کند.
گزارش حاضر بر آن است تا با تحلیل داده‌های مالی، عملیاتی و استراتژیک شرکت دیزنی در سال مالی ۲۰۲۴، به ارزیابی واقع‌بینانه‌ای از توانمندی‌ها، ضعف‌ها و چشم‌انداز این شرکت در اقتصاد جدید رسانه‌ای برسد.
درآمد کل شرکت
در سه‌ماهه چهارم سال مالی ۲۰۲۴، شرکت والت دیزنی درآمدی معادل ۲۲.۵۷۴ میلیارد دلار ثبت کرد که نسبت به سه‌ماهه مشابه سال قبل (۲۱.۲۴۱ میلیارد دلار) افزایشی ۶ درصدی را نشان می‌دهد.
در مجموع سال مالی، درآمد شرکت به ۹۱.۳۶۱ میلیارد دلار رسید، در حالی‌که این رقم در سال مالی ۲۰۲۳ معادل ۸۸.۸۹۸ میلیارد دلار بود — رشدی ۳ درصدی در سطح سالانه. افزایش درآمد عمدتاً ناشی از رشد در بخش‌های سرگرمی و تجارب بود، هرچند بخش ورزش رشد جزئی را تجربه کرد و اثر منفی حذف داخلی برخی درآمدها (Eliminations) باعث افت نسبی جزئی در تجمیع کلی شد.
سود ناخالص (Income Before Income Taxes)
سود پیش از مالیات در سه‌ماهه چهارم ۹۴۸ میلیون دلار گزارش شد، در مقایسه با ۱,۰۰۷ میلیون دلار در سه‌ماهه مشابه سال قبل — کاهشی ۶ درصدی. در مقیاس سالانه، این شاخص به ۷.۵۶۹ میلیارد دلار رسید که نسبت به ۴.۷۶۹ میلیارد دلار در سال قبل، افزایشی ۵۹ درصدی را ثبت کرد. این رشد چشمگیر عمدتاً به‌دلیل بازگشت به سودآوری در سرویس‌های DTC، بهبود عملکرد بخش سرگرمی، و کنترل هزینه‌ها در سطح کلان است.
سود عملیاتی مجموع بخش‌ها (Total Segment Operating Income)
درآمد عملیاتی کلی (غیر مطابق با GAAP) در سه‌ماهه چهارم ۳.۶۵۵ میلیارد دلار اعلام شد. افزایش ۲۳ درصدی نسبت به ۲.۹۷۶ میلیارد دلار در سال گذشته دارد. در سطح سالانه، این سود به ۱۵.۶۰۱ میلیارد دلار رسید، که رشد ۲۱ درصدی نسبت به ۱۲.۸۶۳ میلیارد دلار نشان می‌دهد.
سهم بخش‌ها از سود عملیاتی به‌شرح زیر بود:
🔸 سه‌ماهه چهارم:
- سرگرمی: ۱.۰۶۷ میلیارد دلار (در مقابل ۲۳۶ میلیون دلار در سال گذشته)
- ورزش: ۹۲۹ میلیون دلار (کاهش از ۹۸۱ میلیون دلار)
- تجارب: ۱.۶۵۹ میلیارد دلار (کاهش از ۱.۷۵۹ میلیارد دلار)
🔸 مجموع سال:
- سرگرمی: ۳.۹۲۳ میلیارد دلار (افزایش قابل توجه از ۱.۴۴۴ میلیارد دلار)
- ورزش: ۲.۴۰۶ میلیارد دلار (کاهش جزئی از ۲.۴۶۵ میلیارد دلار)
- تجارب: ۹.۲۷۲ میلیارد دلار (افزایش از ۸.۹۵۴ میلیارد دلار)
سود هر سهم (EPS) و نسخه تعدیل‌شده آن
EPS رقیق‌شده:
- سه‌ماهه چهارم: $۰.۲۵ (افزایش ۷۹٪ نسبت به $۰.۱۴)
- کل سال: $۲.۷۲ (افزایش >۱۰۰٪ نسبت به $۱.۲۹)
EPS تعدیل‌شده: (Adjusted EPS)
- سه‌ماهه چهارم: $۱.۱۴ (در مقابل $۰.۸۲) ➜ رشد ۳۹٪
- سال کامل: $۴.۹۷ (در مقابل $۳.۷۶) ➜ رشد ۳۲٪
EPS تعدیل‌شده، هزینه‌های خاص غیرمکرر و تعدیلات غیرعملیاتی را حذف می‌کند، بنابراین معیاری دقیق‌تر از عملکرد عملیاتی واقعی به‌شمار می‌رود.
عملکرد جریان نقدی
جریان نقدی از عملیات:
- سال ۲۰۲۴: ۱۳.۹۷۱ میلیارد دلار
- سال ۲۰۲۳: ۹.۸۶۶ میلیارد دلار
➜ افزایش ۴.۱ میلیارد دلار یا ۴۲٪
افزایش به‌دلیل کاهش هزینه‌های تولید فیلم، دریافت‌های پوشش ریسک، و پرداخت‌های بزرگ در سال گذشته بوده است.
جریان نقدی آزاد: (Free Cash Flow)
- سال ۲۰۲۴: ۸.۵۵۹ میلیارد دلار
- سال ۲۰۲۳: ۴.۸۹۷ میلیارد دلار
➜ افزایش ۷۵٪
این ارقام نشان‌دهنده توانمندی دیزنی در مدیریت نقدینگی، سرمایه‌گذاری و بازده عملیاتی در کنار کنترل هزینه‌های سرمایه‌ای است.
اشتراک‌های استریم و سود DTC
در سه‌ماهه پایانی، خدمات استریم (Disney+ Core + Hulu) مجموعاً به ۱۷۴ میلیون مشترک رسیدند که ۴.۴ میلیون نفر افزایش نسبت به سه‌ماهه قبل داشتند. سود عملیاتی کسب‌وکار استریم به ۳۲۱ میلیون دلار رسید، در حالی‌که این رقم در سال گذشته منفی ۳۸۷ میلیون دلار بود.
پیش‌بینی مالی ۲۰۲۵
- EPS تعدیل‌شد: رشد تک‌رقمی بالا نسبت به ۲۰۲۴
- جریان نقدی از عملیات: هدف‌گذاری ۱۵ میلیارد دلار
- هزینه‌های سرمایه‌ای: تقریباً ۸ میلیارد دلار
- بازخرید سهام: ۳ میلیارد دلار
- سرگرمی: رشد دو رقمی سود عملیاتی
- ورزش: رشد ۱۳٪ سود عملیاتی (با تعدیلات هند، کاهش ۱۰٪ محتمل است)
- تجارب: رشد ۶٪ تا ۸٪ سود عملیاتی
جدول ۱: خلاصه عملکرد مالی کل شرکت (سه‌ماهه چهارم و کل سال)
سه‌ماهه چهارم ۲۰۲۴ | سه‌ماهه چهارم ۲۰۲۳ | تغییر | سال مالی ۲۰۲۴ | سال مالی ۲۰۲۳ | تغییر | شاخص |
۲۲.۵۷۴ میلیارد دلار | ۲۱.۲۴۱ میلیارد دلار | +۶٪ | ۹۱.۳۶۱ میلیارد دلار | ۸۸.۸۹۸ میلیارد دلار | +۳٪ | درآمد کل |
۰.۹۴۸ میلیارد دلار | ۱.۰۰۷ میلیارد دلار | -۶٪ | ۷.۵۶۹ میلیارد دلار | ۴.۷۶۹ میلیارد دلار | +۵۹٪ | سود پیش از مالیات |
۳.۶۵۵ میلیارد دلار | ۲.۹۷۶ میلیارد دلار | +۲۳٪ | ۱۵.۶۰۱ میلیارد دلار | ۱۲.۸۶۳ میلیارد دلار | +۲۱٪ | سود عملیاتی مجموع بخش‌ها |
۰.۲۵ دلار | ۰.۱۴ دلار | +۷۹٪ | ۲.۷۲ دلار | ۱.۲۹ دلار | >۱۰۰٪ | EPS رقیق‌شده |
۱.۱۴ دلار | ۰.۸۲ دلار | +۳۹٪ | ۴.۹۷ دلار | ۳.۷۶ دلار | +۳۲٪ | EPS تعدیل‌شده (Adjusted) |
۵.۵۱۸ میلیارد دلار | ۴.۸۰۲ میلیارد دلار | +۱۵٪ | ۱۳.۹۷۱ میلیارد دلار | ۹.۸۶۶ میلیارد دلار | +۴۲٪ | جریان نقدی از عملیات |
۴.۰۲۹ میلیارد دلار | ۳.۴۲۸ میلیارد دلار | +۱۸٪ | ۸.۵۵۹ میلیارد دلار | ۴.۸۹۷ میلیارد دلار | +۷۵٪ | جریان نقدی آزاد (Free Cash Flow) |
جدول ۲: عملکرد مالی تفکیک‌شده بخش‌ها (سه‌ماهه چهارم)
درآمد (Q4) | درآمد (Q4 2023) | تغییر درآمد | سود عملیاتی (Q4) | سود عملیاتی (Q4 2023) | تغییر سود | بخش |
۱۰.۸۲۹ میلیارد دلار | ۹.۵۲۴ میلیارد دلار | +۱۴٪ | ۱.۰۶۷ میلیارد دلار | ۲۳۶ میلیون دلار | >۱۰۰٪ | سرگرمی |
۳.۹۱۴ میلیارد دلار | ۳.۹۱۰ میلیارد دلار | ≈ | ۹۲۹ میلیون دلار | ۹۸۱ میلیون دلار | -۵٪ | ورزش |
۸.۲۴۰ میلیارد دلار | ۸.۱۶۰ میلیارد دلار | +۱٪ | ۱.۶۵۹ میلیارد دلار | ۱.۷۵۹ میلیارد دلار | -۶٪ | تجارب |
جدول ۳: عملکرد مالی تفکیک‌شده بخش‌ها (کل سال)
درآمد (سال ۲۰۲۴) | درآمد (سال ۲۰۲۳) | تغییر درآمد | سود عملیاتی (سال ۲۰۲۴) | سود عملیاتی (سال ۲۰۲۳) | تغییر سود | بخش |
۴۱.۱۸۶ میلیارد دلار | ۴۰.۶۳۵ میلیارد دلار | +۱٪ | ۳.۹۲۳ میلیارد دلار | ۱.۴۴۴ میلیارد دلار | >۱۰۰٪ | سرگرمی |
۱۷.۶۱۹ میلیارد دلار | ۱۷.۱۱۱ میلیارد دلار | +۳٪ | ۲.۴۰۶ میلیارد دلار | ۲.۴۶۵ میلیارد دلار | -۲٪ | ورزش |
۳۴.۱۵۱ میلیارد دلار | ۳۲.۵۴۹ میلیارد دلار | +۵٪ | ۹.۲۷۲ میلیارد دلار | ۸.۹۵۴ میلیارد دلار | +۴٪ | تجارب |
جدول ۴: پیش‌بینی‌های مالی ۲۰۲۵–۲۰۲۷
سال مالی ۲۰۲۷ | سال مالی ۲۰۲۶ | سال مالی ۲۰۲۵ | شاخص پیش‌بینی شده |
رشد دو رقمی | رشد دو رقمی | رشد تک‌رقمی بالا | رشد EPS تعدیل‌شده |
– | رشد دو رقمی نسبت به ۲۰۲۵ | حدود ۱۵ میلیارد دلار | جریان نقدی از عملیات |
– | – | حدود ۸ میلیارد دلار | هزینه‌های سرمایه‌ای |
– | – | ۳ میلیارد دلار | بازخرید سهام |
دو رقمی | دو رقمی؛ حاشیه سود ۱۰٪ برای SVOD | دو رقمی (متمرکز بر نیمه اول سال) | رشد سود عملیاتی بخش سرگرمی |
رشد تک‌رقمی پایین | رشد کم‌دامنه | +۱۳٪ گزارش‌شده؛ اما تعدیل‌شده: ~۱۰٪ کاهش | رشد سود عملیاتی بخش ورزش |
– | رشد تک‌رقمی بالا | +۶٪ تا +۸٪ (متمرکز بر نیمه دوم سال) | رشد سود عملیاتی بخش تجارب |
خلاصه:
تحلیل داده‌های رسمی منتشر شده از سوی دیزنی نشان می‌دهد که این شرکت موفق شده است در سال مالی ۲۰۲۴ به چند نقطه عطف مالی و استراتژیک دست یابد که نشانه‌ای از اصلاح ساختارها و بازگشت تدریجی به سودآوری پایدار است.
🔸 در بخش خدمات پخش مستقیم (DTC) که سال‌ها دچار زیان‌های سنگین بود، برای نخستین بار سود عملیاتی سه‌ماهه به مثبت ۳۲۱ میلیون دلار رسید؛ این به‌وضوح نشان‌دهنده اثربخشی سیاست افزایش قیمت اشتراک، تعدیل هزینه‌های بازاریابی، و تجمیع محتوای ارزشمند در Disney+ و Hulu است.
🔸 در بخش سرگرمی، رشد ۱۴٪ درآمد سه‌ماهه چهارم در کنار بازگشت به سود ۱.۰۶۷ میلیارد دلاری نشان می‌دهد که تمرکز بر تولیدات پرهزینه اما موفق (نظیر Deadpool & Wolverine) به همراه مدیریت هوشمندانه در پخش دیجیتال، مسیر درستی بوده است.
🔸 در مقابل، بخش ورزش با وجود رشد پایدار در مشترکین ESPN+، نتوانست سود عملیاتی خود را حفظ کند و با کاهش ۵٪ روبه‌رو شد. این مسئله ناشی از رشد هزینه‌های حقوق پخش و افت بینندگان شبکه‌های سنتی ورزشی است — چالشی که نیازمند بازنگری جدی در مدل اقتصادی ESPN است.
🔸 بخش تجارب و پارک‌ها اگرچه منبع باثبات درآمد نقدی بود، اما علائم اشباع در برخی بازارها (مانند کاهش سود بین‌المللی) می‌تواند نگران‌کننده باشد، به‌خصوص در شرایط افزایش تورم و کاهش قدرت خرید جهانی.
🔸 از منظر مالی کلان، رشد ۴۲٪ جریان نقدی از عملیات و افزایش ۷۵٪ در جریان نقدی آزاد، از نظر فنی یک سیگنال بسیار مثبت به سرمایه‌گذاران است. اما این موفقیت موقتی خواهد بود اگر شرکت نتواند در میان‌مدت هزینه‌های ساختاری (مانند بهره، مالیات، و سرمایه‌گذاری‌های سنگین در پارک‌ها) را کنترل کند.
🔸 افزایش ۵۳٪ در هزینه‌های کاهش ارزش و تجدید ساختار، هرچند ممکن است در نگاه نخست نگران‌کننده باشد، اما نشان از تلاش شرکت برای حذف دارایی‌های ناکارآمد و چابک‌سازی سازمان دارد؛ فرآیندی که اگر با موفقیت ادامه یابد، می‌تواند به بازدهی بلندمدت کمک کند.
🔸 افزایش نرخ مالیات موثر از ۳۱٪ به ۴۰٪، بیانگر افزایش هزینه‌های غیرقابل کسر و اختلال در تعهدات مالیاتی است و باید در سال‌های آتی از طریق برنامه‌ریزی مالی بهتر مدیریت شود.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری:
با بررسی دقیق گزارش مالی دیزنی در سال ۲۰۲۴، می‌توان به این نتیجه رسید که این شرکت در بسیاری از بخش‌ها به بهبود وضعیت مالی خود دست یافته است، اما همچنان با چالش‌هایی مواجه است که باید به‌طور مداوم به آن‌ها پرداخته شود. از جمله دستاوردهای این سال، می‌توان به رشد ۶ درصدی درآمد کل شرکت، بهبود قابل توجه در سود عملیاتی، و موفقیت در بخش استریمینگ اشاره کرد که به سودآوری رسیده است. این موفقیت‌ها به‌ویژه در خدمات دیجیتال نظیر Disney+ و Hulu از سیاست‌های هوشمندانه شرکت در افزایش قیمت اشتراک و کاهش هزینه‌های بازاریابی ناشی شده است.
اما در عین حال، بخش‌های ورزش و تجارب با چالش‌هایی روبه‌رو هستند که ممکن است در سال‌های آینده نیاز به بازنگری جدی در مدل‌های اقتصادی و هزینه‌ها داشته باشد. برای مثال، کاهش سود در بخش ورزش به دلیل هزینه‌های بالای حقوق پخش و کاهش بینندگان در شبکه‌های سنتی، و همچنین فشارهای تورمی در بخش پارک‌ها و تجارب، نشان‌دهنده نیاز به استراتژی‌های جدید در این زمینه‌ها است.
در مجموع، با توجه به افزایش ۴۲ درصدی جریان نقدی از عملیات و رشد ۷۵ درصدی جریان نقدی آزاد، شرکت دیزنی موفق به ایجاد تعادل مالی در سال ۲۰۲۴ شده است، اما چالش‌های ساختاری، مالیاتی و هزینه‌های سرمایه‌ای همچنان از بزرگ‌ترین موانع پیش روی این شرکت به‌شمار می‌روند. با این حال، برای تداوم موفقیت، نیازمند اصلاح مدل درآمدی در بخش ورزش، کنترل هزینه‌های سرمایه‌ای در تجارب، و بازنگری در ساختار مالیاتی خواهد بود. در صورت موفقیت در این مسیر، دیزنی می‌تواند در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ به سودآوری پایدار و قابل اتکا برسد و همچنان یکی از رهبران صنعت جهانی سرگرمی باقی بماند.
محمدمهدی صحبتی
دانشجوی ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه تهران
